Aklı hiç olmayana deli denir. Aklı olup da aklını kullanmayana veya kullanamayana ahmak denir. Ahmak, aklı az, görüşü kısa, basiretsiz, kötü huylu kimsedir. Kârını ve zararını iyi düşünemez. Hikmet, iyiyi kötüden, hakkı batıldan ayıran kuvvettir. Hikmetin lüzumundan az olmasına ahmaklık denir. Ahmak, hayrı, şerri birbirinden tam ayıramaz. Âlimler buyuruyor ki:
Ahmakla arkadaşlıktan sakın. Çünkü, sana iyilik edeyim derken, zararı dokunur. (Hz. Ömer)
Dişi ile tırnak uçlarını ısırmak ahmaklık alametidir. (Hz. Ali)
Ahmaklar arasında bulunan horlanır, âlimler arasında bulunan hürmet görür. (Cafer-i Sâdık)
Dünyayı ele geçirmek için âhireti [dinini] vermek ahmaklıktır. Yaratıkların en ahmağı nefistir. Çünkü her isteği kendi aleyhinedir. (İmâm-ı Rabbânî)
Kaza borcu varken, nafile kılmak ahmaklıktır. (Ebu Bekir Sıddık, S. Abdülkâdir-i Geylânî )
Ahmaklığın alâmeti, kendi aybını bırakıp, başkasının aybıyla uğraşmaktır. (Sırrî-yi Sekatî)
Ve ma cevab-ül ahmak-ı illes sükut=Ahmağa verilecek en güzel cevap ancak sükuttur. (İbni Hibbân)
Nefsin arzuları peşinde koşan ahmaktır. (Muhammed Masum)
Hatasında ısrar eden ahmaktır. (S. Abdülhakîm Arvâsî)
Hikmet ehli de buyuruyor ki:
Aklı olan karı koca, birbirini üzmez. Hayat arkadaşını üzmek, incitmek, ahmaklık alametidir.
Akıllı ile istişare galibiyet, ahmakla istişare mağlubiyettir.
Ahmağın kalbi ağzında, akıllının dili kalbindedir. Yani ahmak sır saklayamaz, akıllı sırrı ifşa etmez.
Ahmağın üç alameti vardır: Farzlarda tembellik, abesle iştigal ve yaratıklara eziyet etmek.
Günah işlemeye devam eden kimse unutkan olur, ahmaklaşır, aklı da azalır.
Aklımız sınırlıdır. Aklın eremediği şeyleri akıl ile anlamaya kalkışmak ahmaklık olur.
Ahmağa nasihat kâr etmez. Hadis-i şeriflerde de buyuruluyor ki:
(Akıllı, nefsine uymaz, ibâdetlerini yapar, ahmak olan da nefsine uyar, günah işler, sonra da Allah affeder diye ümit eder.) [Tirmizî]
(Akıllı, Allaha ve Peygamberine inanıp ibâdetini yapan kimsedir.) [İbni Muhber]
(Günah işleyenin bir aklı gider, bir daha geri dönmez.) [İ. Gazali]
(Ahmak, ahmaklığından fâsıkın günahından daha büyük sıkıntıya düşer.) [Hakîm]
(Ahmak olanla ilgini kes.) [Beyhekî]
(Akşam üstü uyumak ahmaklıktır.)
[İ. Maverdi]
(Sofradan düşen kırıntıyı yiyen fakirlik görmez, çocukları da ahmak olmaz.) [İ. Neccâr]
(Mümin sert değildir. Yumuşaklığından dolayı ahmak zannedilir.) [Deylemî]
(Ahmaklığın en kötüsü, Müslümanlığı bırakıp, başka dine meyletmektir.) [Deylemî]
Müslümanlığı bırakmak, yani dinsiz olmak ahmaklığın en kötüsüdür. Kim Müslümanlığı bırakırsa mürted olur, hangi dine girerse girsin fark etmez. Bu bakımdan ateist, en ahmak kimsedir. Bir arpa tanesini, bir karıncayı yaratmaktan aciz olanın, kâinatın tesadüfen meydana geldiğini, bir yaratıcının bulunmadığını sanmasından daha büyük ahmaklık olur mu? Kur’an-ı kerimde buyuruluyor ki:
(Kâfirlere “Müslümanların inandığı gibi siz de inanın” denilince, “Biz o sefihler, o ahmaklar gibi iman eder miyiz hiç?” derler; halbuki asıl ahmak kendileridir.) [Bekara 13] (Devamı var)
27082002
İman ile Akıl Arasındaki İlişki
- Dert ve belanın geliş sebebi
- Bütün peygamberler Müslüman idi
- Peygamberler aya, güneşe tapmaz
- Ahmaklık nedir?
- Ahmaklığın çaresi var mıdır?
- Onun eşi benzeri olmaz
- Dinde niyetin önemi büyüktür
- Aşırılıklardan uzak tek yol
- İslamiyet orta yoldur
- Her çeşit aşırılık zararlıdır
- İnsanların yaratılış gayesi
- Ateistin deveye benzeyen mantığı!
- Hidayet ve dalalet=Hak yol ve sapıklık
- Bir kâfirin hidayete kavuşması
- Allahü teâlâyı tanımak
- İman herkese lâzımdır
- Haramlardan kaçan salihtir
- Kötülerden uzak durmalı
- İlim, amel ve ihlâsın önemi
- İmanı tehlikeye sokan günah!
- Her ihtiyaç zaruret değildir
- İnanmayanların iyi işleri
- İhtiyatı elden bırakmamalı
- İlimsiz iyi niyetin zararı
- Günahtan kaçmak sevaptan önce gelir
- İmanın zirvesine çıkmak
- Peygamber ve fen adamı
- Allah’ın sebeplerle yaratması
- Mucize fenden farklıdır
- Bunların hangisi tesadüftür?
- Aklın dinde önemi büyüktür
- İslamiyet kolaylık dinidir
- Farkında olmadan Allah’a inanmak
- İslam ahlakı ile yaşamak
- Mükemmel insan nasıl olur?
- “Sizi boş yere mi yarattık?”
Ust Konular
- Arkadaşlık yaparken
- İyiliği tavsiye ederken
- Din istismarı ve riya
- İnsanları sevindirmek
- Hüsnü zan ve sui zan
- Bugün Aşure günüdür
- Âdetle ilgili sünnetler
- İlk insan, ilk peygamber idi
- Hadisi şerifler delil değil midir?
- Gaybı yalnız Allah bilir
- Allah gaybı kimlere bildirir?
- Kur’anı kerimdeki mecazlar
- Oruç tutmak faydalıdır
- Teravih namazı kılmak
- Kurumlara zekat vermek
- Kağıt para ve zekat
- Suizan zararlıdır
- İçki, dinimiz ve sağlığımız
- İçkinin bazı zararları
- Sahih olmakla kabul olmak ayrı şeydir
- Hidayete sebep olan cennetliktir
- Dünya'daki Müslümanlar'a dua etmek
- Dine uygun çare bulmak
- Caiz olan ve olmayan hileler
- Musikinin dindeki yeri
- Hiçbir âlim, musikiye mubah dememiştir
- Nâfile, farz ile mukâyese edilmez
- Ücretle Kur’an-ı kerim okumak
- Hadis-i şerifleri açıklamak gerekir
- Kur’an-ı kerimi tercüme etmek
- Kur’an'ı yanlış tercüme etmek
- Emanetin önemi üzerine
- Mekr-i ilâhî ne demektir?
- Melekleri kız sanmak yanlıştır
- Gariplere müjdeler olsun
- Yol gösteren yapan gibidir
- Günah günahı çeker
- Küfür olmayan sözler
- Zevkler ve renkler tartışılmaz
- Meşrubat ve kola içmek
- Tesettürü Kur’an emrediyor
- Kuzey ülkelerde namaz ve oruç
- Günah işleyenin orucu
- Kaza ve Kader
- Peygamber Efendimiz (s.a.v.)
- Tevazu ve Kibir
- Ölüm ve Kabir Hayatı
- İman ile Akıl Arasındaki İlişki